Dinh dưỡng hợp lý giúp ổn định đường huyết:

1. Người bệnh đái tháo đường cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng từ bữa ăn hàng ngày bao gồm: chất bột đường, đạm, béo, sữa, rau quả và trái cây.

Nhóm bột đường: lựa chọn thực phẩm ít tăng đường huyết, là những loại có GI thấp

Chỉ số đường huyết của thực phẩm (Glycemic Index), hoặc chỉ số GI, phản ánh mức độ ảnh hưởng của thực phẩm đến đường huyết.

Glycemic Index (GI) biểu thị điều gì?

Thực phẩm nào có chỉ số GI cao sẽ làm tăng lượng đường huyết nhiều hơn thực phẩm có chỉ số GI trung bình hoặc thấp.

Thực phẩm có GI thấp (thấp hơn 55)

- Bánh mì ngũ cốc hoặc bánh mì lúa mạch đen.

- Khoai lang, bắp, củ từ, đậu Hà Lan, …

- Các loại trái cây ít ngọt như cam,bưởi…., rau

Thực phẩm có GI trung bình (56 đến 69)

- Ngũ cốc nguyên cám, lúa mạch đen và bánh mì.

- Bột yến mạch.

- Gạo lứt, gạo nếp.

- Mì ý và nui.

Thực phẩm có GI cao (trên 70)

- Bánh mì trắng, bánh mì sandwich.

- Bột bắp, bột gạo tinh.

- Gạo tẻ, mì gói.

- Khoai lang đỏ, bí ngô.

- Bánh quy, bánh gạo, bắp rang, bánh quy mặn.

Yếu tố nào ảnh hưởng đến chỉ số GI của thực phẩm?

- Chất xơ thường khiến chỉ số GI của thực phẩm hạ xuống thấp. Nên ăn rau, trái cây nhiều chất xơ trước bữa ăn.

- Quá trình chế biến – nước ép, sinh tố có chỉ số GI cao hơn trái cây tươi; khoai tây nghiền có chỉ số GI cao hơn khoai tây nướng cả củ, bánh mì ngũ cốc được đập sẽ có chỉ số GI thấp hơn bánh mì ngũ cốc thường.

- Phương pháp nấu nướng và bảo quản – thực phẩm nấu chín nhừ, hầm.. sẽ có GI cao hơn.

- Nhóm đạm: chọn cá, hải sản, thịt nạc bỏ da, đậu hũ…

- Nhóm béo: Chọn dầu thực vật, mỡ cá.

- Nhóm rau quả và trái cây: chọn loại ít ngọt như quýt, cam, bưởi, thanh long, mận, táo… Ăn trái cây tươi sẽ tốt hơn uống nước ép, trái cây sấy. Nên ăn rau và trái cây trước bữa ăn sẽ giúp đường huyết tăng chậm hơn.

- Nhóm sữa: sữa không đường, tách béo, dành riêng cho người đái tháo đường.

2. Số lượng thực phẩm trong bữa ăn vừa đủ với nhu cầu cơ thể.

3. Chia nhỏ bữa ăn trong ngày để tránh tăng đường huyết sau ăn.

4. Khi chế biến, tránh hầm nhừ, xay nhuyễn, chiên nướng.

Ổn định đường huyết bằng vận động:

- Nên vận động thường xuyên 3-5 ngày trong tuần, ở mức độ nhẹ và trung bình (đi bộ, đạp xe, bơi lội, yoga…) kéo dài 20-30 phút mỗi ngày.

- Nên vận động cùng với bạn bè, người thân để được giúp đỡ khi cần thiết.

- Tập thói quen vận động nhẹ nhàng sau bữa ăn giúp hạ đường huyết.

- Khi nào không được vận động:

+ Đường huyết

+ Có Ceton trong nước tiểu và đường huyết >250 mg/dl (>13,9 mmol/l)

+ Không có Ceton trong nước tiểu nhưng đường huyết:

• 300 mg/dl (> 16,7 mmol/l) ở đái tháo đường tuýp 1.
• 400 mg/dl (> 22,2 mmol/l) ở đái tháo đường tuýp 2.

+ Khi nghỉ ngơi mà có cơn đau thắt ngực.

Tóm lại, việc chọn lựa một chế độ ăn khoa học và chế độ luyện tập hợp lý giúp người bệnh đái tháo đường có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn, cải thiện kết quả điều trị.

                                                                                                               BS. LÊ THẢO NGUYÊN

Khoa Dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Quận 11