Tinh hoàn là gì? Chức năng của tinh hoàn

Tinh hoàn là cơ quan sinh dục nhỏ hình trứng nằm bên trong một túi da mỏng (được gọi là bìu). Chức năng chính của tinh hoàn là sản xuất tinh trùng và nội tiết tố androgen, chủ yếu hormon sinh dục nam - testosterone.

Nếu như việc sản xuất testosterone được kiểm soát bởi hormone kích thích hoàng thể thùy trước tuyến yên thì việc sản xuất tinh trùng sẽ chịu kiểm soát bởi hormone kích thích nang trứng thùy trước tuyến yên và testosterone tuyến sinh dục.

Đau tinh hoàn là bệnh gì?

Đau tinh hoàn là bệnh khiến nam giới đau nhức ở một hay cả hai bên tinh hoàn. Nam giới nào cũng cũng có thể bị đau tinh hoàn, nhất là người làm công việc nặng nhọc hoặc thường xuyên chơi các môn thể thao yêu cầu tiếp xúc hoàn toàn. Bệnh khởi phát đột ngột hay kéo dài.

Cụ thể: Khi tinh hoàn đau buốt, nam giới có thể rơi vào cơn đau cấp tính (xuất hiện đột ngột và không kéo dài) hoặc cơn đạu mạn tính (kéo dài thời gian bị bệnh).

Nguyên nhân gây đau tinh hoàn

Hầu hết, nam bệnh nhân bị đau tinh hoàn do chấn thương, gây đau dữ dội bởi vị trí tinh hoàn chứa nhiều dây thần kinh nhạy cảm. Tuy nhiên, cơn đau cũng có thể bắt nguồn từ ở bộ phận khác trên cơ thể như bẹn bìu, thận, niệu quản, ảnh hưởng lan đến tinh hoàn.

Ngoài ra, cơn đau tinh hoàn cũng có thể xuất phát từ những yếu tốt sau:

• Viêm tinh hoàn: cảm giác sưng, nóng, đỏ, đau ở một hoặc hai bên tinh hoàn do nhiễm vi khuẩn, virus. Virus gây bệnh quai bị cũng là một trong những yếu tố gây viêm tinh hoàn.
• Thoát vị bẹn: xảy ra khi một phần ruột hoặc mạc nối bị đẩy vào vị trí yếu của cơ thành bụng để xuống bìu, gây đau tức khó chịu. Một vài trường hợp thoát vị bẹn nghẹt có thể phải phẫu thuật khẩn cấp.
• Viêm mào tinh hoàn: mào tinh hoàn là một nhóm ống mỏng cuộn tròn, thực hiện nhiệm vụ mang tinh trùng từ tinh hoàn đến ống dẫn tinh và phóng ra ngoài cơ thể. Khi viêm mào tinh hoàn, nam giới cảm giác đau, bìu sưng, nóng khi chạm vào, mào tinh viêm to, rắn cứng. Các triệu chứng này có khi kéo dài vài ngày đến vài tuần, thậm chí hơn 6 tuần.
• Nang mào tinh hoàn: là không gian chứa đầy dịch, có thể hình thành bên trong mào tinh gần tinh hoàn. Những u nang này không phải ung thư nhưng đôi khi phát triển thành kích thước lớn, gây khó chịu.
• Tràn dịch màng tinh hoàn: phổ biến, gây đau và nhiễm trùng.
• Khối tụ máu: xảy ra khi máu bao quanh tinh hoàn, thường do chấn thương. Giãn tĩnh mạch thừng tinh: các tĩnh mạch lớn xuất hiện bất thường gần tinh hoàn, gây khó chịu âm ỉ, cơn đau thường giảm bớt khi nằm xuống. Trong nhiều trường hợp, giãn tĩnh mạch thừng tinh còn ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, phần lớn phải được điều trị bằng phẫu thuật.
• Xoắn tinh hoàn: xoắn đường cung cấp máu cho tinh hoàn, dẫn đến đau dữ dội. Tình trạng này có thể xảy ra mọi lúc, yêu cầu cần được phẫu thuật ngay lập tức để tránh nguy hoại tử tinh hoàn.
• Sỏi thận: sỏi có thể mắc kẹt trong niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận vào bàng quang), gây đau lưng, đau bộ phận sinh dục hoặc hố chậu. Tùy vào kích thước, viên sỏi sẽ tự trôi ra ngoài hoặc phẫu thuật.
• Hội chứng đau sau thắt ống dẫn tinh: cơn đau tinh honaf này thường xuất phát do áp lực trong ống dẫn tinh hoặc mào tinh tăng lên.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo, bàng quang và thận, có thể dẫn đến nhiễm trùng đường sinh dục. Vì vậy, nam giới vẫn có thể bị đau tinh hoàn, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu máu.
• Ung thư tinh hoàn: phổ biến nhất ở nam giới 15 – 35 tuổi, với triệu đau âm ỉ ở bẹn bìu, tinh hoàn, sưng tinh hoàn, đau vùng bụng dưới,…

Bị đau tinh hoàn cảnh báo bệnh gì?

Đau tinh hoàn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh khác nhau như: khối tụ máu, xoắn tinh hoàn, viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, nang sinh tinh, tràn dịch màng tinh hoàn, thoát vị bẹn, ung thư tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, sỏi thật, bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Triệu chứng đau tinh hoàn?

Các triệu chứng đau tinh hoàn dễ nhận biết như đau, bầm tím, buồn nôn và nôn, sưng tấy, sốt, có khi tiểu thường xuyên, đi tiểu nóng rát hoặc có máu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh đến ngay bệnh viện nếu thấy các dấu hiệu, triệu chứng đau tinh hoàn: Tinh hoàn đột ngột đau, cơn đau dữ dội. Đi tiểu ra máu, buồn nôn, sốt, ớn lạnh. Tinh hoàn đau nhẹ nhưng kéo dài. Xuất hiện khối u hoặc dấu hiệu sưng tấy xung quanh tinh hoàn. Đặc biệt nếu bị xoắn tinh hoàn không đi điều trị ngay lập tức có thể phải cắt bỏ.

Chẩn đoán đau tinh hoàn

• Khám bệnh: người bệnh có thể được bác sĩ hướng dẫn thực hiện động tác đứng lên, nằm xuống để kiểm tra. Bác sĩ tìm hiểu về thời điểm cơn đau bắt đầu, thời gian kéo dài, mức độ đau, vị trí đau, tiền sử tình dục, phẫu thuật…
• Xét nghiệm máu hoặc nước tiểu để loại trừ nguyên nhân tinh hoàn bị đau do nhiễm trùng.
• Siêu âm, chụp cộng hưởng từ (MRI) nếu nghi tinh hoàn có u.

Phương pháp điều trị đau tinh hoàn

Điều trị tại nhà: chườm đá vào vị trí đau, đặt một chiếc khăn cuộn dưới bìu khi nằm, tắm nước ấm. Dùng thuốc: thuốc giảm đau, kháng sinh, chống nhiễm trùng...

Phẫu thuật: tình trạng đau tinh hoàn thường không cần phẫu thuật, ngoại trừ trường hợp khẩn cấp như xoắn tinh hoàn hoặc ung thư tinh hoàn, sửa chữa thoát vị bẹn, cắt bỏ mào tinh hoàn, nối lại ống dẫn tinh, tán sỏi bằng sóng xung kích, cắt bỏ tinh hoàn…

Biện pháp ngăn ngừa tình trạng tinh hoàn bị đau

Không phải tất cả cơn đau tinh hoàn đều phòng ngừa được, tuy nhiên, việc thay đổi lối sống lành mạnh có thể ngăn một số nguyên nhân cơ bản gây tổn thương.

Cụ thể như sau:

• Mặc đồ bảo hộ khi chơi thể thao để tránh gây chấn thương tinh hoàn.
• Quan hệ tình dục an toàn, đặc biệt sử dụng bao cao su khi giao hợp.
• Kiểm tra tinh hoàn mỗi tháng một lần để phát hiện sớm những thay đổi bất thường hoặc sự xuất hiện của khối u.
• Không nín tiểu để ngừa nhiễm đường tiết niệu.