- Ống_phúc_tinh_mạc (OPTM) phát triển suốt từ tháng thứ 3 của thai kỳ như một phần trồi ra của xoang phúc mạc xuyên qua lỗ bẹn sâu.

Vào thời kỳ này, tinh hoàn phát triển và còn nằm trong ổ bụng. Sau tháng thứ 7 tinh hoàn bắt đầu đi xuống cùng sự phát triển của ống phúc tinh mạc vào bìu. Bình thường OPTM sẽ tự bít lại từ lỗ bẹn sâu đến tinh hoàn sau khi đã nằm ở bìu.

Tùy theo mức độ xơ hóa của OPTM sẽ tạo nên: thoát vị bẹn gián tiếp bẩm sinh, thủy tinh mạc, nang thừng tinh.

II. TẦN SUẤT:

- Tỷ lệ: 0,8 – 4,4% ở trẻ em. Trẻ sinh non tần suất tăng 30% tùy theo tuổi thai.

- Tuổi: gặp nhiều nhất ở năm đầu tiên, cao nhất tháng thứ nhất.

- Giới: Nam/ Nữ: 3/1 – 10/1 (Theo Mare Rowe). Bé gái sinh non có tỷ lệ mắc cao hơn.

- TVB bên phải nhiều hơn bên trái. Bé trai: 60% bên phải, 30% trái, 10% cả 2 bên. Bé gái tương tự.

III. LÂM SÀNG:

- Thấy khối u ở bẹn, bìu và tăng kích thước khi bé khóc, rặn.

o TVB: Tăng kích thước khi bé khóc, rặn và khi nằm ngủ sẽ nhỏ lại.

o Thủy tinh mạc (TTM): có khối ở bìu, không di chuyển lên xuống vùng bẹn.

o Nang thừng tinh (NTT): Kích thước không thay đổi.

- Dấu hiệu này xuất hiện ngay khi sinh và còn tiếp tục xơ hóa đến hết năm đầu của bé.

IV. ĐIỀU TRỊ:

1. Chỉ định:

- TVB: nên mổ sớm để tránh biến chứng nghẹt.

- TTM – NTT: 12 – 24 tháng.

2. Nguyên tắc phẫu thuật:

- Nam: là loại TVB gián tiếp, do tồn tại OPTM nên chỉ cần tách bó mạch thừng tinh, ống dẫn tinh ra khỏi OPTM, sau đó cột cắt OPTM.

- Nữ: 20 -24% các trường hợp TVB nữ là thoát vị trượt, vòi trứng và buồng trứng dính vào thành túi, nên luôn luôn phải mở ống Nuck để kiểm tra.

Thoát vị bẹn nghẹt:

- TVB không lên: Ruột xuống khó đẩy lên nhưng mạch máu nuôi không bị tắc, nội tạng chưa hoại tử.

- TVB tắc nghẹt: nội tạng bị ép chặt và bị hoại tử.

- Nữ: Buồng trứng thoát vị có thể dẫn đến thắt nghẹt.

Chẩn đoán TVB nghẹt:

- Bé nhập viện trong tình trạng bức rức, quấy khóc, bỏ bú, đau bụng và có thể nôn ói.

- Vùng bẹn có khối căng có thể xuống bìu. Đau nhiều hơn khi có hiện tượng thiếu máu.

Chẩn đoán phân biệt:

- Viêm tinh hoàn – Mào tinh.

- Xoắn tinh hoàn

o Đau đột ngột thường về đêm.
o Tinh hoàn sưng to, rút lên cao, xoay trục.
o Mất phản xạ da bìu.

Xử trí:

- TVB không lên:
o An thần.
o Đắp ấm.
o Sau 1 – 2 giờ không tự lên sẽ cho bé ngủ và đẩy lên nếu thất bại sẽ phẫu thuật.
o Nếu đẩy lên được (80%) : 24 – 48 giờ phẫu thuật cột cắt OPTM
- TVB nghẹn: Phẫu thuật ngay.

Biến chứng:
- Hoại tử ruột.
- Tổn thương tinh hoàn: mạch máu nuôi tinh hoàn bị chèn ép, làm teo tinh hoàn (0 – 19%). Phải phẫu thuật sớm