Hoàng Thị Yến Phụ trách Khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Bệnh viện Quận 11

Vai  trò  chức  năng  của  protein

Protein là một phần thiết yếu của chế độ ăn uống lành mạnh. Protein giúp xây dựng và sửa chữa cơ bắp, cơ quan và xương. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng không ủng hộ nếu protein được sử dụng vượt quá lượng ăn khuyến nghị.

 Những  nguy  cơ  khi  ăn  quá  nhiều  protein

Dù có những lợi ích tiềm năng cho chế độ ăn giàu protein, như giúp no lâu và giữ cơ, điều quan trọng là bạn phải nhận thức được những rủi ro khi có chế độ ăn quá nhiều protein.

Thế nhưng protein dư thừa trong cơ thể có liên quan đến một số mối quan tâm về sức khỏe, đặc biệt là nếu bạn theo một chế độ ăn giàu protein trong một thời gian dài, cụ thể như:

1. Tăng cân

- Chế độ ăn nhiều protein có thể hứa hẹn giảm cân, nhưng đó chỉ có thể là ngắn hạn. Protein dư thừa thường được dự trữ dưới dạng chất béo, trong khi dư thừa axit amin được bài tiết. Điều này có thể dẫn đến tăng cân theo thời gian, đặc biệt nếu bạn tiêu thụ quá nhiều calo bằng cách tăng lượng protein của bạn.

- Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy rằng tăng cân có liên quan với chế độ ăn uống khi protein được dùng thay thế carbohydrate, nhưng không có ý nghĩa khi protein dùng thay thế chất béo.

2.  Hơi  thở  có  mùi

- Ăn một lượng lớn protein có thể dẫn đến hơi thở có mùi, đặc biệt là nếu bạn hạn chế lượng carbohydrate. Trong một cuộc khảo sát năm 2003, 40% người tham gia báo cáo rằng họ gặp tình trạng hơi thở hôi. Điều này có thể là một phần vì cơ thể của bạn đi vào trạng thái trao đổi chất (ketosis) và sản sinh ra các hóa chất tạo ra mùi khó chịu.

- Đánh răng và dùng chỉ nha khoa sẽ không loại bỏ mùi. Để cải thiện tình trạng này bạn có thể tăng gấp đôi lượng nước uống, đánh răng thường xuyên hơn và nhai kẹo cao su.

3. Táo bón

- Trong cùng một nghiên cứu năm 2003, 44% người tham gia báo cáo táo bón. Điều này là do chế độ ăn giàu protein hạn chế carbohydrate sẽ đi kèm với tình trạng ít chất xơ.

- Cải thiện tình trạng táo bón bằng cách tăng lượng nước và chất xơ trong khẩu phần ăn hàng ngày của bạn.

4. Bệnh  tiêu  chảy

- Ăn quá nhiều sữa hoặc thực phẩm chế biến, kết hợp với việc thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn có thể gây tiêu chảy. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn không dung nạp lactose hoặc tiêu thụ các nguồn protein như thịt chiên, cá và gia cầm. Thay vào đó, hãy ăn các loại protein có lợi cho tim.

- Để tránh tiêu chảy, hãy uống nhiều nước, tránh đồ uống chứa caffein và tăng lượng chất xơ của bạn.

5. Mất  nước

- Cơ thể của bạn đào thải lượng nitơ thừa với chất lỏng và nước. Điều này có thể khiến bạn bị mất nước mặc dù bạn có thể không cảm thấy khát hơn bình thường.

Một nghiên cứu nhỏ năm 2002 về vận động viên nhận thấy rằng khi lượng protein tăng lên, mức độ hydrat hóa giảm.

- Tăng lượng nước uống của bạn để giảm hiệu ứng này, đặc biệt nếu bạn là một người năng động. Nên uống nhiều nước suốt cả ngày.

6. Tổn thương thận

- Sau một chế độ ăn giàu protein trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thận. Ăn quá nhiều chất đạm cũng có thể ảnh hưởng đến những người đã bị bệnh thận. Điều này là do lượng nitơ dư thừa được tìm thấy trong các axit amin tạo nên protein.

Thận của bạn phải làm việc chăm chỉ hơn để loại bỏ các chất đạm và chất thải dư thừa của quá trình chuyển hóa protein.

- Cùng một nghiên cứu năm 2002 từ trên cho thấy rằng tiêu thụ một lượng lớn protein dẫn đến bất thường BUN (xét nghiệm đánh giá chức năng thận), và tình trạng nước tiểu đậm đặc hơn. Điều này có thể là do tình trạng mất nước kết hợp với lượng protein cao.

7.  Tăng nguy  cơ  ung  thư

- Chế độ ăn nhiều protein có liên quan đến sự gia tăng ung thư, điều này có thể ý nghĩa nếu nguồn protein là thịt. Ăn nhiều thịt có liên quan đến ung thư đại tràng, vú và ung thư tuyến tiền liệt.

- Các nghiên cứu đã cho thấy giảm nguy cơ ung thư ở những người không ăn thịt. Các nhà khoa học tin rằng điều này có thể phần nào là do hoc-môn, các hợp chất gây ung thư và chất béo có trong thịt.

8. Bệnh  tim

- Ăn nhiều thịt đỏ và thực phẩm từ sữa giàu chất béo như một phần của chế độ ăn nhiều protein có thể dẫn đến bệnh tim. Điều này có thể liên quan đến lượng chất béo bão hòa và cholesterol.

- Theo nghiên cứu năm 2010, việc ăn nhiều thịt đỏ và sữa có hàm lượng chất béo cao được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành ở phụ nữ. Ăn gia cầm, cá và các loại hạt làm giảm nguy cơ.

9.  Mất canxi

Chế độ ăn nhiều protein và thịt có thể gây mất canxi. Điều này đôi khi liên quan đến loãng xương và sức khỏe xương kém.